Abstract:
Analiza badań empirycznych nad przestępczością nieletnich wskazuje, że jest to zjawisko niezwykle złożone oraz uwarunkowane wieloczynnikowo. Wynika stad wyraźna trudność W precyzyjnym określeniu: co jest efektem w procesie resocjalizacji? Przyjmowanie za wskaźnik efektywności jedynie powrotności jednostki do działań przestępczych, bądź nie, wydaje się być dziś dalece niewystarczające. Przesuniecie poznawcze w psychologii i pedagogice ukierunkowało, w ostatnich latach, badania nad przestępczością nieletnich w obszarze sposobu myślenia oraz interpretacji otaczającej jednostkę rzeczywistości, wskazując na istotną rolę schematów poznawczych w etiologii zachowań przestępczych. Prekursorami badań w dziedzinie schematów poznawczych, które determinują zachowania przestępcze byli S. Somenow i S. Yochelson. Zgodnie z ich założeniami źródeł przestępczości należy upatrywać w stylu mielenia jednostki oraz sposobie podejmowania przez nią decyzji. Koncepcję tę rozwinął G. Walters, opracowując Skalę Myślenia Przestępczego (PICTS), określającą profil myślenia jednostki niedostosowanej społecznie. Artykuł przedstawia nowe narządzie do badania przekonań utrudniających adaptację społeczną, przeznaczone do analizy młodzieży społecznie niedostosowanej, u której obniżona sprawność poznawcza, oraz niski stopień aktywności intelektualnej, stanowią poważną barierę w tego typu badaniach. Artykuł wskazuje na potrzebę przeprowadzenia projektu badawczego dotyczącego myślenia przestępczego, dostosowanego do polskich realiów kulturowych i społecznych.
