Abstract:
Artykuł jest próbą określenia stanu badań nad filozofią i pedagogiką J.F. Herbarta (1776-1841)
w Polsce. Podstawą analizy jest opublikowana przez Andrzeja Murzyna w 2004 roku monografia
twórczości urodzonego w Oldenburgu niemieckiego myśliciela.
W pierwszym rozdziale wskazuje się na trzy trudności rozpoczętych przed kilkoma laty nowych
badań nad Herbartem. W drugim rozważane są nieporozumienia odnośnie do filozoficznego
charakteru pedagogiki Herbartowskiej i jej miejsca w opracowanym przez oldenburczyka systemie.
Tłem trzeciego rozdziału jest socrealistyczne wypaczenie i zawężenie ujęcia myśli Herbarta, które
winno zostać przezwyciężone przez nowy język i nową perspektywę badawczą. W czwartym
autor artykułu ocenia szanse ukazania „jasnej strony” pedagogiki Herbartowskiej. Na zakończenie
wskazuje on na kierunek, w którym winno się poszukiwać źródła odnowionego spojrzenia na
Herbarta i jego myśl.
Description:
The present article takes an attempt at describing the state of research on J.F. Herbart’s (1776-1841)
philosophy and pedagogy in Poland. The analysis is based on a monograph by Andrzej Murzyn published
in 2004.
The first chapter specifies three areas of difficulty in the new research on Herbart initiated a few years ago.
The second chapter explores misunderstandings regarding the philosophical character of Herbart’s pedagogy
and its place in the system developed by him. The sociorealistic distortion and limitation of his ideas to be
overcome by a new language and research perspective appear as the main concern the third chapter. In the
fourth chapter were evaluated the chances of presenting the „bright side” of Herbart’s pedagogy. In the end,
a direction was specified, which should be followed in order to discover a new outlook on Herbart himself as
well as his philosophy and pedagogy.
